Promocja książki Instytutu Pamięci Narodowej

Ponieważ żyli prawem wilka / historia o nich głucho milczy (...). Ten cytat z wiersza Zbigniewa Herberta „Wilki”, otwierającego publikację „Kryptonim „Orzeł”. Warszawski Okręg Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w dokumentach 1947 – 1954” lapidarnie komentuje losy tych, którzy po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski nie złożyli broni. Pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej: Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Jacek Pawłowicz, trzej spośród autorów wyboru i opracowania (czwarty to Leszek Żebrowski), gościli 13 grudnia na promocji książki w Kawiarni Artystycznej ciechanowskiego Centrum Kultury i Sztuki. Książka to zbiór dokumentów Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, Milicji Obywatelskiej i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Z protokołów, oświadczeń, sprawozdań, rozkazów, opisów akcji operacyjnych, planów i raportów specjalnych wyłania się dwubiegunowy obraz zmagań „wojsk komunistycznych bierutowskich” i „bandytów”. Sporo dokumentów mówi o akcjach na terenie powiatu Ciechanów. Wciągająca lektura, chociaż nie zapowiada jej naukowy tytuł książki. Jej ciechanowska promocja to kolejny efekt współpracy Warszawskiego Oddziału IPN z Urzędem Miasta.

Fragmenty dokumentów SB:

Opinogóra, dn. 20 XI (19)49 r.
Ściśle tajne
Charakterystyka informatora ps. „Felek”
Przez okres pracy ze mną ww. inf(ormator) nie wyszedł ani razu i nigdy go nie można zastać w domu, kiedy pójdę do niego z tego powodu, pracy jego nie jestem w stanie określić oraz jego możliwości. Ww. inf(ormator) jest pochodzenia chłopskiego.
Ref(erent) Chotkowski

Raport
(...) Z tych względów i dla zabezpieczenia „Janka” należy:
1. Przez Naczelnika Wydziału IV dać zatrudnienie „Jankowi” gdzieś na zachodzie.
2. Ażeby „Janek” mógł się łatwo skontaktować ze swą rodziną i jednocześnie wykorzystać go do rozpracowania księdza P(...) Aleksandra zam(ieszkałego) Obryte, gm. Pułtusk. Skierować „Janka” do pracy u tegoż księdza.
Proszę Ob. Szefa o wydanie decyzji w powyższej sprawie.
St(arszy) Ref(erent) S(ekcji) I Wydz(iału) III
(-) Letkiewicz W.
Plan (...)
7. Dokonać werbunku Kazimierskiego Jana, leśniczego, u którego latem 1948r. kwaterowała banda, po czym on poprowadził ich na następną kwaterę. W przeciwnym razie aresztować.
St(arszy) Ref(erent) S(ekcji) I Wydz(iału) III
(-) Letkiewicz W.

Fragmenty dokumentów NZW:
Wykaz kasowy
Wydano
daty
23 XI (19)48 r.
wyszczególnienie
Kilogram masła i pomoc biednej dziewczynce - 0 850 zł
Dokład do apteczki - 4 000 zł
Drobne wydatki i litr spirytusu - 3 200 zł
Wędlina i papierosy - 1 300 zł
(...)
Przyjął: K(omendant) Ż(andarmerii) O(kręgu) „Tęcza”
„Biały”

Polecenie
(...)
2. Polecam, by każdy żołnierz był wyposażony w ciepłą bieliznę, sweter i rękawice.
3. Następnie raz w tygodniu pozwalam na wypicie pół szklanki spirytusu celem zabicia wszelkich bakterii.
(...)
Podpisała: sanitariuszka „Danuta”

Sprawozdanie
(...)
27 IX (19)48
Obywatel Kazimierz Sydlyk został ukarany materialnie – jedne spodnie.
(...)
Podpisał: K(omendant) P(owiatu) „Orłowo”
W z(astępstwie) Sz(ef) PAS „Mewa”

NZW M.(iejsce) p.(ostoju), 4 XII (19)48 r.
Kom (enda) Pow (iatu)
Rozkaz nr 4
I. W dniu Wigilii Bożego Narodzenia składam wszystkim kolegom życzenia. Życzę wytrwania w dobrym. Wytrwać do końca w trudzie naszym, nie załamując się nawet w najgorszym położeniu.
Przecierpieliśmy ciężki czas okupacji hitlerowskiej i długi już okres dzisiejszego reżimu, dobrnijmy do końca. Żyjemy nadzieją, że następną rocznicę Bożego Narodzenia przeżywać będziemy już w Wolnej Polsce. Dziś, dzieląc się opłatkiem, wspomnijmy i oddajmy cześć kolegom poległym.
(...)
Podpisał: „Róg”, chor.