„Niepokorni Niezłomni Wyklęci”

Jury I Ogólnopolskiego Festiwalu Filmowego
„Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” –
Przywracamy Pamięć 1944 – 1989

w składzie: Paweł Kędzierski – przewodniczący jury, Arkadiusz Gołębiewski, Andrzej Jaworski, Jan Ruman, Grzegorz Skurski

przyznało dwie równorzędne nagrody główne „Złoty Opornik 2008”

- Grzegorzowi Braunowi, autorowi filmu „Oskarżenie” za koncepcję artystycznego przedstawienia dramatu żołnierzy Drugiej Konspiracji i skonfrontowanie jej ze stanowiskiem oprawców

oraz Piotrowi Zarębskiemu autorowi obrazu „Więźniarki” za konsekwentne i szczere przedstawienie najnowszej historii narodu widzianej przez pryzmat losów jednostkowych. Jury wyraża uznanie reżyserowi za wieloletni upór w pokonywaniu przeciwności w tworzeniu tego dzieła.

Jury przyznało także trzy wyróżnienia „Opornik 2008”:

Michałowi Bukojemskiemu autorowi dokumentu „Grypsy z interny” za ukazanie atmosfery w jakiej przyszło żyć internowanym;

Krzysztofowi Nowakowi Tyszowieckiemu autorowi filmu „Piosenka o mojej Warszawie” za znalezienie odpowiedniej formy filmowej dla przedstawienia zbiorowych emocji;

Tadeuszowi Śmiarowskiemu autorowi filmu „Dziecko wolności” za pełen ciepła obraz rodziny twórców „Solidarności Wiejskiej” i ukazanie sztafety pokoleń.

Jury doceniając wagę tego, że I Ogólnopolski Festiwal Filmowy „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” – Przywracamy Pamięć 1944 – 1989 został zorganizowany w Ciechanowie postanowiło przyznać nagrodę specjalną – „Opornik 2008” Jerzemu Zalewskiemu autorowi „Elegii na śmierć Roja” za portret żołnierza Drugiej Konspiracji, który walczył i zginął na ziemi ciechanowskiej.

Jury dziękuje autorom wszystkich nadesłanych filmów, które zostały wysoko ocenione przez festiwalową publiczność.

6 listopada /czwartek/

Pokazy konkursowe.

godz. 8.30
1. „Kadry” reżyseria Jerzy Zalewski. /Czas 78 min./ Geneza powstania NSZ. Jest to pierwsza filmowa próba analizy Narodowych Sił Zbrojnych. Spotkanie z autorem i jedną z bohaterek filmu Lucyną Janik (NSZ) z Gołotczyzny.

godz. 10.00
2. „Lalek” – realizacja Witold Banach. /Czas 7 min./ Historia ostatniego polskiego partyzanta Józef Antczaka, zamordowanego 1963 roku w Majdanie Kozic Górnych k. Piaska na Lubelszczyźnie.

godz. 10.10
3. „Ci co ocaleli” – reżyseria Maja Dłużewska. /Czas 28 min./ Historia osób, które skazane były na karę śmierci, a przeżyły.

godz. 10.40
4. „Strzelecka 8” – Paweł Wudarczyk. /Czas 10 min./ Strzelecka 8” to adres domu na Warszawskiej Pradze, gdzie NKWD mordowało Polaków. Do dziś niewiele wiadomo o tym miejscu. Zostali nieliczni świadkowie i napisy więźniów na ścianach cel.

godz. 10.50
5. „Oskarżenie” – scenariusz i reżyseria Grzegorz Braun, zdjęcia Andrzej Adamczak, Tomasz Ciesielski. /Czas 28 min./ Film opowiada o żołnierzach AK i Win, którzy zostali zamordowani przez komunistów. Szczegóły zdarzeń poznajemy z relacji Teresy Błaszczak, siostry zamordowanego Mieczysława Bujaka, dzięki której anonimowy grób nie został zapomniany. Świadkiem historii jest też pułkownik w stanie spoczynku, były prokurator wojskowy, który przed laty żądał dla podsądnego kary śmierci.

Panel dyskusyjny przygotowany przez Fundację Żołnierzy Wyklętych

godz. 11.20 – 12.15 Żołnierze Wyklęci i przywracanie pamięci żołnierzom z Północnego Mazowsza. Panel prowadzi m.in. dr Krzysztof Kacprzak – historyk, Zbigniew Majewski – historyk, Jan Ruman – IPN, Marek Szyperski – Czas Ciechanowa.

godz. 12.00-12.30 – przerwa

Pokazy konkursowe:

godz. 12.30
6. „Nasz Chór” – Daniel Banaczek. /Czas 44 min./ Żołnierze gen. Andersa, po wojnie zostają na emigracji w Anglii bez możliwości powrotu do Polski. W 1950 roku zakładają chór, gdzie głównym repertuarem są pieśni przywiezione z łagrów. Kultywowanie polskości pozwoliło im zachować swoją tożsamość. Z dwustu chórzystów zostało ich tylko dwunastu. Jest to film o umierającym chórze, rejestracja ostatnich dni polskiej powojennej emigracji. Postawy żołnierz autor konfrontuje z postawami nowej emigracji po 2004 roku.

godz. 13.00
7. „Ballada o Jureczku” – Dariusz Walusiak. /Czas 40 min./ Historia małego partyzanta Jureczka przeplata się z tragiczną historią III Brygady Wileńskiej i operacją wojskową „Ostra Brama”.

godz. 14.00
8. „Świadkowie historii – Rozbicie więzienia w Radomiu 9. 09.1945 roku” – reżyseria i scenariusz Elwira Dzikowska i Katarzyna Jagiełło. /Czas 15 min./ We wrześniu 1945 r. doszło w Radomiu do spektakularnej akcji rozbicia przez AK więzienie, gdzie UB przetrzymywało żołnierzy podziemia. Tamte wydarzenia wspomina jeden z ostatnich żyjących już żołnierzy biorących udział w ataku. Przez całe czasy władzy komunistycznej o zdarzeniu nie można było oficjalnie wspominać.

do godz. 16.00 – przerwa

Pokazy konkursowe.

godz. 16.00
9. „Gdzie rosną poziomki” – reżyseria Anna Ferens. /Czas 51 min./ Las w Bykowi pod Kijowem jest miejscem gdzie spoczywają szczątki ponad 30 tys. ofiar NKWD. W 2006 roku ekipa polskich archeologów prowadziła tam prace ekshumacyjne które potwierdziły, że na cmentarzu spoczywają Polacy. Film opowiada o historii tego miejsca.

godz. 17.00
10. „Piosenka o mojej Warszawie” – reżyseria Krzysztof Nowak Tyszowiecki. /Czas 44 min./ Film opowiada o duszy miasta, o przenikaniu się heroicznej przeszłości stolicy z jej dniem dzisiejszym. O stałej obecności duchów historii widocznych w niemal każdym punkcie miasta.

godz. 18.00. Uroczyste otwarcie festiwalu. Powitania.

godz. 18.20
11. „Elegia na śmierć Roja” – reżyseria Jerzy Zalewski. /Czas 32 min./ Mieczysław Dziemieszkiewicz, ps. Rój zginął 55 lat temu po donosie kobiety, w której był zakochany. Zdradziła, bo ubecy obiecali jej uwolnienie rodziców skazanych na lata więzienia za współpracę z partyzantami. Północne Mazowsze po 1945 roku było regionem, w którym najaktywniej działała antykomunistyczna partyzantka pod sztandarami ROAK, Win, NSZ i NZW.

do godz. 19.10 – przerwa

godz. 19.15
Spektakl teatralny w reż. Anny Dziedzic „ Herbert – poeta współ-czujący” (spektakl okolicznościowy przygotowany przez aktorów scen warszawskich )

7 listopada /piątek/

Pokazy konkursowe.

godz. 9.00
1. „Sam przeciw wszystkim” – reżyseria Jędrzej Lipski, Piotr Mielech. /Czas 25 min./ Historia Kazimierza Świtonia – opozycjonista lat 70 na Śląsku. Założyciela WZZ.

godz. 9.30
2. „Bojkot” – reżyseria Nina Makowiecka, Barbara Rogalska. /Czas 50 min./ Film opowiada o bojkocie aktorów w stanie wojennym. Między innymi: Gustaw Holoubek, Maciej Rayzacher, Emilian Kamiński, Maciej Orłoś, Kazimierz Kaczor, Maja Dłużewska, Artur Barciś, Izabela Cywińska, Krzysztof Kolberger, Anna Nehrebecka.

godz. 10.30
3. „Grypsy z interny” – reżyseria Michał Bukojemski. /Czas 44 min./ Pamiętnik z zakładu internowania w Białołęce, Załęże – 1982 rok.

Panel dyskusyjny

godz. 11.15
Jak prawdę historyczną przekładać na język filmu. W panelu swój udział potwierdzili: prof. zw. dr hab. Wojciech Polak historyk z Instytutu Politologii UMK w Toruniu, Jan Ruman – IPN, Amelia Łukasiak – publicystka, Artur Dmochowski – dyr. TVP Historia, dr Zbigniew Werra Instytut „Grota” Roweckiego, Paweł Nowacki – opozycjonista antykomunistyczny lat 70 i 80, Szef Warto Rozmawiać i Paweł Kędzierski – reżyser.

godz. 13.00
Pozakonkursowy pokaz filmu „Witold” – reżyseria Tadeusz Pawlicki. Po filmie dyskusja przygotowana przez Fundację Żołnierze Wyklęci. „Czy warto być Bohaterem”, panel prowadzi dr Tadeusz Ochinowski z UW, Tomasz Terlikowski, Łukasz Warzecha.

do godz. 15.50 – przerwa

Pokazy konkursowe.

godz. 16.00
4.„Dziecko Wolności” – reżyseria Tadeusz Śmiarowski. /Czas 29 min./ Opowieść o losach rodziny Marzeny i Wiesława Kęcików. On był jednym z założycieli „Solidarności Wiejskiej” W ich domu przy ulicy Gimnastycznej 18 w Warszawie spotykała się opozycja, odbywały się rewizje, zatrzymywano ludzi.

godz. 16.30
5. „Nadzieja z Bibuły – reżyseria Jerzy Morawski. /Czas 46 min./ Film poświęcony podziemnym drukarzom. Historia z 1977 dotycząca Stanisława Pyjasa i budowa SKS-ów. Wildstein, Sonik, Mietkowski, materiały operacyjne SB, zdjęcia archiwalne. Wizyta Mietkowskiego i Wildsteina w celi, w której siedzieli. Opis wydarzeń po śmierci, manifestacja studencka itd.

godz. 17.20
6. „Piasek w tryby” – reżyseria Grażyna Ogrodowska, Leszek Furman. /Czas 38 min./ Film poświęcony strajkom w 1988 roku, w 14 śląskich kopalniach. Zdjęcia archiwalne i dokumentacja spotkań po latach działaczy, sceny aranżowane, oddające atmosferę tamtych dni. Narrator odczytuje akta SB dotyczące strajków.

godz. 18. 30
7. „Kompleks Judasza” – reżyseria Ewa Żmigrodzka. /Czas 26 min./ Historia ks. Tadeusz Isakowicza – Zaleskiego.

godz. 19.00
Pokaz specjalny filmu „Trzech Kumpli” – reżyseria Anna Ferens i Ewa Stankiewicz. Spotkanie z bohaterami filmu.

8 listopada /sobota/

godz. 11.00
Otwarcie wystawy: „Wyklęci” pt. Zgrupowanie partyzanckie Józefa Kurasia – Ognia. Galeria „Niepokorni”, Czas Ciechanowa, ul. Ściegiennego 9

Pokazy konkursowe.

godz. 12.00
1. „Więźniarki” – reżyseria Piotr Zarębski. /Czas 90 min./ Spotkanie z autorem.

godz. 14.00
Pozakonkursowy pokaz filmu „Cichociemni” – reżyseria Paweł Kędzierski. Spotkanie z autorem

godz. 15.40
Pozakonkursowy pokaz filmu „Rozbity Kamień” – reż. Arkadiusz Gołębiewski. /Czas. 45 min./ Spotkanie z autorem. W sierpniu 1945 roku stoczyli bratobójczą bitwę. Jeden dowódca 1. szwadronu 5. Brygady Wileńskiej, drugi kapitan LWP odpowiedzialny za zwalczanie niepodległościowej partyzantki. Mimo walk, potrafili zawrzeć pokuj, który pozwolił ponad 100 żołnierzom AK wydostać się z okrążenia. Kolejne lata, dla jednego wygnanie z kraju dla drugiego błyskotliwa kariera w LWP. Jednak i ten okres nie trwa wiecznie. Pułkownik LWP T. Cynkin zostaje w latach 60 zdegradowany i osadzony a w 1971 roku emigruje z kraju. Major Zygmunt Błażejewicz, w latach 90. W Arizonie ujawnia się i planuje swój przyjazd do Polski. Reżyser filmu doprowadza do spotkania tych dwóch żołnierzy.

godz. 16.50
Pozakonkursowy pokaz filmu „Tyle dobra dookoła” – realizacja Grażyna Raszkowska. /Czas. 40 min./ Spotkanie z autorami filmu. Koniec lat 70. W Australii polski emigrant Jerzy Boniecki marzy o rozbiciu ZSRR. Zakłada Fundację Polcul i przez lata wspiera polską opozycję fundując stypendia. Po roku 1989 Fundacja wspiera społeczników działających w małych środowiskach. Film opowiada o budowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

godz. 18.00
Uroczysta gala zamykająca festiwal. Ogłoszenie wyników, rozdanie nagród „Złoty opornik”.

godz. 18.30
Satyra i śmiech w stanie wojennym – prof. zw. dr hab. Wojciech Polak.

godz. 19.30
Koncert VooVoo – Kawiarnia Artystyczna. Wstęp na zaproszenia i wejściówki.