Ciechanów wprowadza klauzule społeczne do zamówień publicznych

Ciechanów dołączył do nielicznego grona polskich miast, które stosują klauzule społeczne przy udzielaniu zamówień publicznych. Takie działanie ma być elementem wsparcia celów społecznych na poziomie samorządu lokalnego, np. walki z bezrobociem, ułatwieniem dostępu do rynku pracy osobom niepełnosprawnym czy ograniczeniem stosowania tzw. umów śmieciowych. Decyzję w tej sprawie podjął prezydent Krzysztof Kosiński. 

Zgodnie z intencją władz miasta rozwiązanie to pozwoli połączyć wydatkowanie środków publicznych z równoczesnym osiąganiem dodatkowych korzyści społecznych dla mieszkańców Ciechanowa. Możliwość stosowania klauzul społecznych przez  jednostki samorządu terytorialnego zostało przewidziane w oparciu o dyrektywy unijne oraz ustawę o zamówieniach publicznych już w 2009 r. Niestety nie są to rozwiązania często stosowane przez samorządy. W Ciechanowie staną się jednym z kryterium oceny ofert w postępowaniach przetargowych.  

Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na określenie w opisie przedmiotu zamówienia wymagania, dotyczącego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez wykonawcę lub podwykonawcę osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia na roboty budowlane lub usługi, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem tych czynności. Ponadto obecne uregulowania prawne pozwalają na stosowanie trzech podstawowych klauzul społecznych. 

Pierwsza z nich to tzw. klauzula zastrzeżona, pozwalająca zamknąć postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego wyłącznie do podmiotów, w których ponad 50% zatrudnionych stanowią osoby niepełnosprawne. To rozwiązanie wynika wprost z dyrektyw unijnych, a służy ułatwieniu dostępu do zamówień publicznych podmiotom, które zatrudniają osoby niepełnosprawne i prowadzą ich rehabilitację zawodową i społeczną. Realizacja funkcji społecznych przez te podmioty może zmniejszać ich konkurencyjność na rynku (np. poprzez fakt niższej efektywności pracy osób z niepełnosprawnościami), stąd potrzeba ułatwienia im dostępu do zamówień publicznych poprzez zastosowanie klauzuli zastrzeżonej. 

Drugie rozwiązanie to klauzula zatrudnieniowa, pozwalająca zamawiającemu wymagać, aby wykonawca do realizacji zamówienia publicznego zatrudnił osoby mające utrudniony dostęp do rynku pracy. Prawo określa kategorie tych osób, to m.in. osoby bezrobotne, młodociani w celu przygotowania zawodowego, osoby niepełnosprawne, bezdomni czy byli więźniowie. Zamawiający sam określa do jakiej kategorii osób mają należeć zatrudnieni przez wykonawcę i ilu ma ich być. To rozwiązanie służy zatrudnianiu osób, które nie mogą znaleźć pracy, a dzięki temu realizowany jest proces integracji zawodowej i społecznej.  

Trzecia klauzula,  to tak zwana klauzula pro pracownicza. Zgodnie z nią zamawiający będzie mógł postawić wykonawcy warunek, aby utworzył w swojej firmie fundusz szkoleniowy przeznaczony na finansowanie lub współfinansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców, na który będzie przeznaczał nie mniej niż 1% funduszu płac lub, jeśli taki fundusz już istnieje, aby pracodawca zwiększył wpłaty do poziomu 1% funduszu płac. Takie rozwiązanie ma na celu wzmocnienie potencjału kadrowego i kwalifikacji pracowników.  

– Potwierdzeniem opłacalności stosowania klauzul społecznych na poziomie samorządu lokalnego jest realna możliwość tworzenia miejsc pracy dla bezrobotnych, wspierania zatrudnienia niepełnosprawnych, a także dodatkowe wymierne oszczędności w wydatkach na świadczenia społeczne. Obowiązkiem każdego samorządu jest wykorzystywanie obowiązujących uregulowań prawnych w celu poprawy sytuacji w obszarach, które stanowią problem nie tylko na poziomie lokalnym – podkreśla prezydent Krzysztof Kosiński.